Hội chứng thiếu máu tan huyết, tăng men gan, giảm tiểu cầu (HELLP) là một biến chứng sản khoa có thể đe dọa đến tính mạng sản phụ, thường được xem là một biến thể của tình trạng tiền sản giật. Cả hai bệnh lý này thường xảy ra trong giai đoạn cuối của thai kỳ, hoặc đôi lúc sau sinh.
- Tán huyết
- Men gan tăng
- Số lượng tiểu cầu thấp
Tán huyết dùng để chỉ sự phá vỡ các tế bào hồng cầu. Ở những người bị tán huyết, các tế bào hồng cầu bị chia nhỏ quá sớm và quá nhanh. Điều này có thể dẫn đến mức độ tế bào hồng cầu thấp và cuối cùng dẫn đến thiếu máu – tình trạng máu không mang đủ oxy nuôi dưỡng các phần của cơ thể.
Men gan cao cho thấy gan không hoạt động đúng. Các tế bào gan bị viêm hoặc tổn thương gây rò rỉ một lượng lớn các hóa chất nhất định, bao gồm các men vào trong máu.
Tiểu cầu là những mảnh tế bào trong máu giúp máu đông lại. Khi nồng độ tiểu cầu thấp, nguy cơ chảy máu quá mức tăng cao.
Mức độ phổ biến của hội chứng HELLP
Hội chứng HELLP là một rối loạn hiếm gặp, ảnh hưởng dưới 1% phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, đây là một mối quan tâm sức khỏe nghiêm trọng và có thể đe dọa tính mạng cho cả mẹ và thai nhi. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.
Triệu chứng
Những dấu hiệu và triệu chứng hội chứng HELLP?
Các triệu chứng của hội chứng HELLP có thể khác nhau từ người này sang người khác, nhưng những vấn đề phổ biến nhất bao gồm:
- Cảm thấy không khỏe hoặc mệt mỏi
- Đau bụng
- Buồn nôn
- Ói mửa
- Nhức đầu
Bạn cũng có thể trải qua:
- Phù nề, đặc biệt là ở bàn tay, chân hoặc mặt
- Đau bụng
- Tăng cân đột ngột và quá mức
- Chảy máu quá mức hoặc không giải thích được
- Thị lực giảm hoặc thay đổi
- Ợ nóng hoặc khó tiêu
- Đau vai
- Đau khi thở sâu
Trong các trường hợp hiếm hoi, bạn cũng có thể bị nhức đầu, lú lẫn và co giật. Những dấu hiệu và triệu chứng thường cho thấy hội chứng HELLP tiến triển và nên được bác sĩ đánh giá tức thời.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Các triệu chứng của hội chứng HELLP rất giống bệnh cúm. Các triệu chứng có thể tương tự như các biểu hiện “bình thường” của thai phụ. Tuy nhiên, hãy đến gặp bác sĩ ngay nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng giống cúm khi mang thai. Chỉ bác sĩ mới có thể đảm bảo các triệu chứng của bạn không phải là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Nếu bạn hoặc người thân của bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Vì sao mắc bệnh?
Nguyên nhân chính xác của hội chứng HELLP chưa được biết rõ, tuy nhiên sự kích hoạt toàn bộ quá trình đông máu được xem là yếu tố chủ yếu.
Hội chứng HELLP thường phát triển trong ba tháng cuối của thai kỳ, trước tuần thứ 37. Nguyên nhân của các triệu chứng không rõ.
Fibrin tạo ra những mạng lưới chằng chịt trong các mạch máu nhỏ. Điều này dẫn đến bệnh cảnh thiếu máu tán huyết vi mạch do mạng lưới này gây ra sự phá hủy của các hồng cầu khi chúng bị đẩy qua. Ngoài ra, còn có sự tiêu hao của các tiểu cầu.
Do gan có thể là vị trí chủ yếu của quá trình này, các tế bào gan ở phía hạ lưu sẽ bị thiếu máu, dẫn đến hoại tử vùng quanh khoảng cửa.
Các cơ quan khác cũng bị ảnh hưởng tương tự. Hội chứng HELLP dẫn đến một biến thể của đông máu nội mạch lan tỏa (DIC), hậu quả là tình trạng xuất huyết nghịch thường sẽ xảy ra, có thể khiến việc phẫu thuật cấp cứu trở thành một thách đố nghiêm trọng.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc hội chứng HELLP?
Tiền sản giật là yếu tố nguy cơ lớn nhất. Tình trạng này được đặc trưng bởi huyết áp cao và phù nề, và thường xảy ra trong ba tháng cuối của thai kỳ. Tuy nhiên, không phải tất cả phụ nữ mang thai bị tiền sản giật sẽ phát triển hội chứng HELLP.
Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:
- Hơn 30 tuổi
- Người da trắng
- Thừa cân
- Đã mang thai các lần trước
- Có một chế độ ăn uống không dinh dưỡng
- Bệnh tiểu đường
- Lịch sử bị tiền sản giật
Bạn cũng có nguy cơ cao bị hội chứng HELLP nếu có tình trạng này trong thời kỳ mang thai trước đây. Trong thực tế, nguy cơ của bạn có thể tăng 19-27% trong mỗi thời kỳ mang thai sau này.
Vui lòng tham khảo với bác sĩ để biết thêm thông tin.
Chẩn đoán & điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán hội chứng HELLP?
Bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng và yêu cầu các xét nghiệm khác nếu nghi ngờ hội chứng HELLP. Trong quá trình khám, bác sĩ có thể cảm thấy bụng bạn nhạy cảm, gan to và phù nề quá mức đâu đó. Đây có thể là các dấu hiệu của vấn đề ở gan. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra huyết áp.
Một số xét nghiệm cũng có thể giúp bác sĩ chẩn đoán. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu:
- Xét nghiệm máu để đánh giá mức độ tiểu cầu và số lượng hồng cầu
- Xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra men gan và các protein bất thường
- Chụp MRI để xác định xem có chảy máu trong gan không
Những phương pháp nào dùng để điều trị hội chứng HELLP?
Khi đã xác định hội chứng HELLP, bác sĩ sẽ yêu cầu mổ để đưa trẻ ra ngoài nhằm ngăn ngừa các biến chứng. Trong nhiều trường hợp, em bé bị sinh non.
Tuy nhiên, điều trị có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và thời gian dự kiến chuyển dạ. Nếu các triệu chứng của hội chứng HELLP là nhẹ hoặc nếu em bé của bạn ít hơn 34 tuần tuổi, bác sĩ có thể khuyên bạn nên:
- Nghỉ ngơi tại giường ở nhà hay trong bệnh viện
- Truyền máu để điều trị thiếu máu và nồng độ tiểu cầu thấp
- Dùng magie sulfate để ngăn ngừa co giật
- Dùng thuốc hạ huyết áp để kiểm soát huyết áp
- Dùng thuốc corticosteroid giúp phổi của bé trưởng thành trong trường hợp sinh sớm
Trong thời gian điều trị, bác sĩ sẽ theo dõi mức độ tế bào hồng cầu, tiểu cầu và men gan. Sức khỏe của bé cũng sẽ được theo dõi chặt chẽ. Bác sĩ có thể khuyên bạn nên làm một số xét nghiệm nhất định trước khi sinh để đánh giá vận động, nhịp tim, sự căng thẳng và lưu lượng máu.
Bạn có thể được dùng thuốc giúp kích thích chuyển dạ, nếu bác sĩ xác định tình trạng của bạn cần đưa bé ra ngay, bạn có thể phải sinh mổ. Tuy nhiên, điều này có thể gây ra các biến chứng nếu bạn có vấn đề về đông máu do nồng độ tiểu cầu thấp.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn quản lý hội chứng HELLP?
Những người bị tiền sản giật có thể giảm nguy cơ mắc hội chứng HELLP bằng cách duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm tập thể dục thường xuyên và có một chế độ ăn uống có lợi cho tim gồm ngũ cốc, rau, trái cây và thịt nạc. Hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng của hội chứng HELLP. Phát hiện và điều trị sớm có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng bệnh.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Xem thêm:
Hội Chứng Tăng Áp Lực Nội Sọ: Dấu Hiệu Và Biểu Hiện Lâm Sàng
