Hiện tượng ốm nghén trong 3 tháng đầu là điều thường gặp ở hầu hết các phụ nữ có thai. Tùy vào nguyên nhân cùng mức độ nghén mà mẹ có các biểu hiện thai nghén khác nhau. Bên cạnh đó, thời gian xảy ra nghén nặng và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe là điều mà nhiều mẹ có thể chưa biết. Vì vậy, thông qua bài viết này, chúng tôi muốn mang đến những vấn đề liên quan và phương pháp điều trị hiệu quả cho các bà bầu.
Mẹ bị ốm nghén trong 3 tháng đầu mang thai
Ốm nghén khi mang thai 3 tháng đầu
Triệu chứng ốm nghén là một hiện tượng hay xuất hiện ở nhiều phụ nữ mang thai. Thời điểm diễn ra thường ở những tuần thai kỳ đầu tiên của mẹ (trong 3 tháng đầu). Khi bị ốm nghén, những biểu hiện như buồn nôn, nôn mửa, mệt mỏi, khó chịu sẽ luôn thường trực trên cơ thể mẹ.
Chỉ đến lúc qua được hết 3 tháng, những vấn đề này mới không làm phiền mẹ nữa. Tuy nhiên, không phải ai cũng trải qua giai đoạn ốm nghén nhẹ nhàng mà có người có thể sẽ bị nặng hơn và khó kiểm soát. Điều này là do cơ địa của từng bà bầu là không giống nhau.
Ở trường hợp nghiêm trọng này, tình trạng mất nước sẽ xảy ra, cân nặng của mẹ bầu vì thế cũng bị sụt giảm (mất đến 5% hoặc hơn) và cơ thể không được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng. Vì thể trạng mỗi người là khác nhau nên thời gian ốm nghén của từng người cũng sẽ khác nhau. Có người sẽ bị ốm nghén lúc mang thai tới tuần thứ 8 đến 12 nhưng cũng có chị em bị tình trạng này khi mang thai mới được 4 đến 6 tuần.
Không chỉ vậy, hiện tượng này còn có khả năng kéo dài đến hết thai kỳ ở một vài bà mẹ, tức là đến khi sinh em bé ra mới kết thúc. Nhưng đa số bà bầu đều sẽ không còn bị ốm nghén nữa khi tới tuần thai thứ 20.
Mặc dù ốm nghén gây ra không ít mệt nhọc, vất vả cho nhiều mẹ nhưng nó không hoàn toàn là có hại. Nhờ có hiện tượng ốm nghén, các bà bầu có thể giảm thiểu được nguy cơ sảy thai và tình hình của thai nhi luôn ổn định tốt hơn. Bên cạnh đó, do vấn đề thai nghén mà nhiều mẹ có thể không ăn uống tốt được như lúc bình thường và suy nghĩ bé có thể bị thiếu chất luôn xuất hiện, mẹ bầu vì thế mà sẽ càng căng thẳng, không an tâm hơn. Nhưng thực tế lại không phải như vậy.
Dù mẹ bầu đang trong kỳ thai nghén nhưng không nặng thì em bé vẫn khỏe mạnh được như thường. Điều này có được nhờ vào bản năng của bé khi biết cách lấy cho bản thân các dưỡng chất cần thiết từ cơ thể người mẹ. Còn nếu bản thân mẹ bầu không thể tiếp nhận được bất cứ đồ ăn, thức uống nào thì đây mới là tình huống nguy hiểm và cần nhập viện ngay.
Ốm nghén 3 tháng đầu không ăn được gì?
Khi bị ốm nghén, cơ thể người mẹ sẽ có nhiều sự thay đổi để thích ứng với điều kiện mới khi có sự xuất hiện của em bé. Trong số đó có sự biến đổi của hormone, nội tiết tố, các giác quan và cả hệ thần kinh. Ở thời điểm này, hệ thần kinh của mẹ sẽ nhạy cảm hơn bình thường. Không những thế, bộ phận khứu giác cũng nhạy bén hơn. Với bất kỳ mùi từ các loại thực phẩm như thịt sống, trái cây còn xanh, rau củ còn sống hay món ăn quá nặng mùi đều khiến mẹ bầu bị buồn nôn, thậm chí nôn mửa dù chưa ăn gì.
Do đó, khi bị ốm nghén, các chị em sẽ cần được cách ly khỏi những thức ăn này để giúp cho tình hình được khả quan và tốt hơn. Cũng chính vì vậy, để mẹ cải thiện được tình trạng thai nghén và bổ sung được chất dinh dưỡng cần thiết, các mẹ nên ăn những món có mùi hương dịu nhẹ và đã nấu chín như bánh mặn, ngũ cốc nguyên hạt, thanh long, nho…
Các loại rau củ chưa được nấu chín có thể làm cho mẹ buồn nôn
Các biểu hiện ốm nghén thông thường ở mẹ bầu
Có triệu chứng buồn nôn và mắc ói
Trong các biểu hiện của ốm nghén thì chứng buồn nôn là thường thấy nhất. Tình trạng buồn nôn, mắc ói xảy ra do sự tấn công đột ngột của axit ở trong dạ dày. Bên cạnh đó, việc nội tiết tố (HCG, gonadotropin chorionic, estrogen) bị biến đổi quá nhanh chóng càng khiến cho mẹ buồn nôn dữ dội hơn. Có những bà mẹ sau khi nôn mửa xong sẽ cảm thấy khá hơn nhưng cũng có người lại nghiêm trọng hơn. Cũng chính vì vấn đề này mà cuộc sống hằng ngày của bà bầu có thể bị đảo lộn.
Có triệu chứng thèm ăn
Bên cạnh cảm giác buồn nôn, khó chịu, mẹ còn có thể cảm thấy thèm ăn một món nào đó. Lý giải cho điều này chính là lượng axit có trong dạ dày đang “nhắc” bạn tìm ngay món ăn nào đó giúp giảm bớt độ chua. Vào lúc này, các thực phẩm chua sẽ là lựa chọn hàng đầu của mẹ. Khi ăn những món chua, cảm giác buồn nôn lúc đầu sẽ được thay thế bằng sự thoải mái, giảm căng thẳng.
Có chứng nhạy cảm với mùi vị
Ở kỳ thai nghén, bà bầu không chỉ cảm thấy thèm ăn mà còn có thể sợ mùi thức ăn. Nguyên nhân là vì nội tiết tố estrogen đã không ở mức bình thường nữa mà đã tăng cao hơn. Chính sự bất thường này khiến cho hệ thần kinh cùng giác quan của mẹ trở nên nhạy cảm, khó tính hơn. Những mùi từ món ăn, nước hoa hay từ người chồng đều có thể làm cho mẹ nôn ọe.
Có cảm giác mệt mỏi
Vì hiện tượng ốm nghén lấy đi không ít sức lực của mẹ bầu nên cái cảm giác mệt mỏi, kiệt sức sẽ luôn làm phiền bạn. Lúc này, bạn sẽ không khác gì những chú gấu ngủ đông vậy, luôn cảm thấy buồn ngủ, ngủ nhiều hơn. Lý do có biểu hiện này cũng là từ sự thay đổi đột ngột của nội tiết tố, hormone, lượng máu và progesterone. Ngoài ra, cảm xúc của mẹ cũng sẽ thay đổi nhanh chóng. Mẹ có thể sẽ trở nên khó tính và hay cáu gắt hơn thường ngày.
Ốm nghén gây mệt mỏi cho mẹ bầu
Có cảm giác ợ nóng
Để có chỗ cho em bé ở và phát triển mà một số cơ quan trong mẹ sẽ giãn ra như dạ dày và thực quản. Vì phải giãn ra như vậy nên phần thức ăn được đưa vào cơ thể bị trào ngược trở lại gây nên triệu chứng nôn mửa cùng cảm giác nóng rát nơi cổ họng. Hơn nữa, những cơn đau gần tim hay giữa lồng ngực cũng có thể xuất hiện.
Ốm nghén bình thường khác ốm nghén nặng thế nào?
Cũng như các triệu chứng mang thai khác, ốm nghén cũng có hai mức độ là bình thường và nặng. Khi mẹ bầu chỉ bị ốm nghén ở mức độ nhẹ và bình thường, những biểu hiện về buồn nôn, nôn mửa chỉ thỉnh thoảng mới xuất hiện. Thêm nữa, các cơn nghén xảy đến cũng không hề liên tục, cứ một cơn này đến rồi kết thúc thì phải sau một thời gian mới bị trở lại. Việc ăn uống cũng vậy, không phải lúc nào ăn hay ăn món gì cũng đều bị trào ngược. Cơ thể mẹ vì thế vẫn dung nạp được một phần nào đó các dưỡng chất trong thức ăn. Cũng vì chỉ lâu lâu mới bị nghén một lần nên lượng nước trong cơ thể cũng được đảm bảo hơn.
Còn với những phụ nữ mang thai bị ốm nghén nặng sẽ lại có biểu hiện khác. Không phải khác các triệu chứng mà là về tần suất xảy ra ốm nghén. Không như ốm nghén thường chỉ có vài cơn nghén xảy đến, ốm nghén nặng sẽ mang đến cảm giác buồn nôn, nôn mửa liên tục, cả ngày lẫn đêm, dù ăn uống món gì cũng đều sẽ nôn ra hết và không giữ được bất cứ chất gì. Cũng vì vậy mà mẹ khó chịu nhiều hơn và cơ thể bị mất nhiều nước hơn.
Mẹ bầu cần làm gì khi bị ốm nghén nặng?
Trường hợp ốm nghén nặng là trường hợp nghiêm trọng ảnh hưởng rất nhiều đến mẹ và thai nhi. Vì liên tục buồn nôn, nôn mửa và không thể ăn nổi bất cứ món ăn nào, cơ thể mẹ bầu vì thế mà sẽ thiếu chất, thiếu nước và kiệt sức dần. Còn thai nhi cũng sẽ không hấp thu được chất dinh dưỡng nào để phát triển.
Do đó, khi rơi vào tình trạng ốm nghén nặng, mẹ bầu cần lập tức làm thủ tục nhập viện. Tại đây, các bác sĩ sẽ khám, tư vấn và đưa ra những lời khuyên về cách chăm sóc cũng như lựa chọn thực phẩm giúp giảm nghén.
Phương pháp giảm ốm nghén mà mẹ bầu cần biết
- Vì thời gian diễn ra ốm nghén chỉ xuất hiện trong một thời gian nhất định nên mẹ bầu cần phải giúp cho bản thân bình tĩnh, suy nghĩ lạc quan hơn. Có như vậy, mẹ mới đỡ được ốm nghén và luôn được thoải mái.
- Mẹ không nên ép buộc bản thân tuân thủ đúng thực đơn dành cho bà bầu. Thay vào đó, nên ưu tiên ăn những món mà bản thân thấy thích và tốt cho phụ nữ mang thai. Bởi nếu cố quá không những không cung cấp được dinh dưỡng cho cơ thể mà còn bị nôn hết ra ngoài.
- Không ăn những món có mùi mạnh như cà phê, rượu, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ…
Cà phê hay đồ chiên đều là những thực phẩm gây buồn nôn cho mẹ
- Mẹ nên ăn những thức ăn mát lạnh và dễ tiêu hóa: salad, sữa chua, trái cây, súp lạnh, bánh mì, gạo, mỳ ý, khoai tây, ngũ cốc kèm sữa ít béo…
- Thay vì ăn 3 bữa như bình thường, mẹ bầu nên chia nhỏ thành nhiều bữa nhẹ để dễ tiêu hóa và cũng không nên ăn quá nhiều trong lúc đói.
- Chuẩn bị bình nước lọc cùng đồ ăn nhẹ ở gần giường để mỗi sáng thức dậy bạn có thể dùng ngay. Việc uống nước lọc và ăn một số thức ăn nhẹ như bánh quy hay kẹo ngọt sẽ giúp tình trạng ốm nghén của bạn được giảm thiểu đáng kể.
- Ngoài ra, bạn cũng có thể uống nước hay ăn các món có gừng và chanh cũng sẽ giúp xua đi cơn buồn nôn.
- Phương pháp bấm huyệt nơi cổ tay cũng rất hiệu quả. Bạn có thể hỏi ý kiến bác sĩ để có cách thực hiện cho đúng.
- Để giảm cơ buồn nôn, bạn nên giữ cho răng, lưỡi sạch sẽ. Hoặc nếu việc chăm sóc răng miệng gây khó chịu cho bạn thì có thể dùng nước súc miệng hoặc nước đá.
- Tránh tiếp xúc với các mùi nước hoa, chất khử mùi, nước xịt phòng, tẩy rửa
- Luôn để phòng ốc thoáng mát hoặc mẹ cũng có thể đi dạo để hít thở không khí trong lành
Xác định giới tính thai nhi dựa vào ốm nghén
Ốm nghén không những cho bạn biết tình hình thai nhi ổn định mà nó còn có thể giúp bạn xác định giới tính của bé. Theo một nghiên cứu tại Thụy Sĩ, có đến 55% phụ nữ mang thai thường xuyên bị tình trạng ốm nghén vào buổi sáng sẽ sinh ra con gái. Lý do cho điều này bởi việc sản sinh hormone thai kỳ. Nếu người mẹ ốm nghén nhiều thì sẽ cho ra khả năng sinh bé gái.
Ngược lại, mẹ mà không bị nghén sẽ có cơ hội sinh ra con trai nhiều hơn. Nhưng cách dự đoán này chỉ chính xác với những trường hợp mẹ bầu bị ốm nghén nặng, còn với những ai chỉ bị nghén thường thì sẽ khó xác định hơn. Ngoài cách dựa vào chứng buồn nôn của ốm nghén, mẹ bầu cũng có thể đoán định thông qua vị trí bụng, những thay đổi của cơ thể, mức độ nạp calo, sự thèm ăn, nhịp tim hay tính ngày theo lịch âm.
Kết luận
Ốm nghén căn bản chỉ là một hiện tượng sinh lý bình thường và không gây nhiều nguy hiểm như những bệnh khác. Cho nên, những bà bầu bị ốm nghén trong 3 tháng đầu không cần phải lo lắng. Thay vào đó, điều mẹ cần làm chính là xây dựng cho bản thân chế độ sinh hoạt, ăn uống phù hợp để sức khỏe của cả hai mẹ con đều được tốt hơn.
Xem thêm:
Ôm Nghén Xuất Hiện Ở Tuần Thứ Mấy Của Thai Kỳ
Nguồn tham khảo
- https://www.marrybaby.vn/thai-giao/om-nghen-doan-gioi-tinh-thai-nhi-trieu-chung-nghen-khi-mang-thai
- https://www.marrybaby.vn/suc-khoe-dinh-duong/om-nghen-khi-mang-thai
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/179633.php
