Đối với ba mẹ, từng giai đoạn trôi qua của con đều rất quan trọng và đáng quý. Mỗi cột mốc chính là dấu ấn từng bước lớn lên thành người của con. Và điều này thể hiện rõ nhất qua các bữa ăn hằng ngày của bé, nhất là ở thời điểm ăn dặm.
Đây chính là bước khởi đầu cuộc hành trình tìm tòi, khám phá những món ăn mới lạ ngoài sữa mẹ. Cũng vì điều này, mẹ sẽ cần cho bản thân những cách chế biến để bé ngon miệng, bổ sung được đủ dinh dưỡng, kích thích sự thèm ăn của bé. Vậy thì còn chờ gì mà không đọc thử và áp dụng thực đơn ăn dặm cho bé từ 3-4-5 tháng này nào.
Mẹ nên lên thực đơn ăn dặm như thế nào để bé luôn siêng ăn?
Thực đơn ăn dặm cho bé 3 tháng tuổi
Mặc dù hành trình ăn dặm là không thể thiếu đối với mỗi đứa trẻ. Việc ăn dặm giúp trẻ thích nghi dần với các nguồn cung cấp dinh dưỡng khác ngoài mẹ từ sớm. Nhờ đó, bé sẽ tạo được thói quen ăn uống tốt và chuyển sang được giai đoạn ăn cơm như người lớn. Tuy nhiên, liệu có phải ở lứa tuổi nào cũng đều có thể ăn dặm được hay không?
Về vấn đề này, các chuyên gia đều khẳng định thời điểm phù hợp nhất để một đứa trẻ bắt đầu tập ăn dặm là khi bé đã được 4 đến 6 tháng. Bởi lúc này hệ tiêu hóa của trẻ dần hoàn thiện hơn và có thể tiêu hóa được loại thức ăn khác như cháo loãng, bột ăn dặm nhờ sự xuất hiện của enzyme amylase có trong đường ruột. Chính vì vậy, với những bé chưa đủ 4 tháng trở xuống đều chưa thể ăn dặm.
Nhưng vẫn có không ít mẹ lại không biết điều không thể này. Họ có suy nghĩ tập cho con ăn dặm từ sớm sẽ giúp bé phát triển tốt hơn, nhanh hơn vì nước cháo, nước cơm đều dễ nuốt và tiêu hóa. Sự thật thì hoàn toàn ngược lại. Việc cho bé ăn dặm quá sớm khi cơ thể của bé chưa có khả năng tiếp nhận sẽ dẫn tới tình trạng tiêu chảy, đi ngoài phân sống, bị nôn trớ.
Những trẻ dưới 4 tháng vẫn chỉ đang quen với sữa mẹ và sữa bột, chưa từng ăn những món lạ nào khác. Vì vậy mà thức ăn dặm cũng không ngoại lệ, việc đưa vào cơ thể một loại thực phẩm lạ và cần nhiều sức để thích ứng, tiêu hóa sẽ không tránh khỏi phản ứng đẩy ngược trở lại gây nôn ói. Hơn nữa, hệ tiêu hóa của trẻ 3 tháng vẫn còn rất yếu nên nếu cứ cố ăn sẽ khiến cho bé bị rối loạn tiêu hóa.
Bên cạnh đó, ăn dặm sớm không những làm giảm khả năng phát triển của trẻ mà còn khiến cho bé bị suy dinh dưỡng. Vì trẻ sẽ không còn thấy thèm bú và lười bú sữa hơn do bị no khi ăn bột ăn dặm khi mà những chất dinh dưỡng cần thiết để nuôi dưỡng bé chỉ có nhiều ở trong sữa mẹ. Còn các loại bột ăn dặm thì chỉ chứa nhiều tinh bột. Dù ở bề ngoài bạn vẫn nhìn thấy bé bụ bẫm, mập mạp nhưng thực chất bên trong thì bé lại mắc phải bệnh suy dinh dưỡng, còi xương.
Thêm nữa, khi ăn dặm sớm, các chuyển hóa trong cơ thể bé sẽ không còn ổn định mà bị rối loạn. Chất canxi tốt cho xương thay vì được hấp thụ lại bị thải ra ngoài qua nước tiểu. Cho nên, giai đoạn 3 tháng tuổi mẹ chỉ nên tập trung cho bé bú sữa nhiều, bổ sung được đủ chất thì bé mới khỏe mạnh.
Cho trẻ ăn dặm quá sớm sẽ khiến cho trẻ bị nôn trớ
Thực đơn ăn dặm cho bé 4 -5 tháng tuổi
Với những trẻ đang trong độ tuổi từ 4 đến 5 tháng dù nguồn thức ăn chủ yếu vẫn là sữa nhưng hệ tiêu hóa của bé lúc này có thể nói là khá hoàn thiện. Vì vậy, nếu như thấy bé có những biểu hiện đòi ăn cơm của ba mẹ, thích ăn, sau khi ăn tiêu hóa vẫn bình thường thì mẹ có thể bắt đầu cho bé tập ăn dặm. Thông thường, có hai phương pháp tập ăn dặm mà mẹ có thể áp dụng cho những bé 4-5 tháng.
Đó là ăn dặm theo kiểu truyền thống và ăn dặm kiểu Nhật. Tùy vào điều kiện mà mỗi mẹ có thể lựa chọn cách ăn dặm riêng cho bé. Tuy nhiên, cách nào cũng đều sẽ mang lại những hiệu quả nhất định khi mẹ thực hiện đúng.
Bé 4 tháng tuổi
- Thực đơn ăn dặm truyền thống cho bé 4 tháng: nước ép cam hoặc quýt, nước ép cà chua, bột rau củ, bột trứng với cà rốt, bột gan heo nấu với bông cải xanh…
- Thực đơn ăn dặm cho bé 4 tháng kiểu Nhật
Tuần đầu tiên của tháng, mẹ nên nấu cháo trắng loãng để bé thích ứng từ từ. Vì là mới ăn dặm nên chỉ cho bé ăn 1 lần mỗi ngày lúc 10h còn những giờ khác thì cho bé bú sữa. Vào 3 ngày đầu, cho bé ăn cháo với lượng 5ml và tăng thành 10ml trong những ngày còn lại. Đến tuần thứ 2, mẹ có thể đổi qua cháo nấu với rau củ để bé thay đổi khẩu vị. Giờ ăn trong ngày của bé cũng sẽ giống với tuần đầu tiên.
Trong 2 ngày đầu tuần thứ hai, mẹ sẽ nấu cháo cà rốt với lượng cháo là 15ml và cà rốt là 5ml. Mỗi lần cho bé ăn chỉ nên ăn khoảng 20ml. Sang 2 ngày tiếp theo, mẹ nấu cháo bí đỏ nhưng lần này sẽ tăng lượng nấu và ăn lên một chút. Cháo sẽ là 20ml, bí đỏ 5ml và cho bé ăn 25ml. Vào 3 ngày cuối cùng, mẹ nấu cháo cà chua và cũng tăng lượng lên. Cháo 25ml, cà chua 5ml và cho bé ăn 30ml.
Đến tuần 3, mẹ lại đổi sang cháo rau củ khác nhưng vẫn giữ giờ ăn như vậy. 2 ngày đầu cho trẻ ăn cháo rau ngót với cháo là 30ml, rau ngót 10ml. Mỗi lần cho bé ăn lượng 40ml. Đến 2 ngày sau đó, mẹ chuyển sang cháo su hào với cháo là 35ml, su hào 10ml. Còn những ngày còn lại, bé sẽ ăn cháo cải bó xôi với cháo 40ml và cải bó xôi 10ml.
Ở tuần cuối cùng của tháng ăn dặm thứ 4, cũng với lượng nấu và ăn như trên nhưng chỉ thay đổi loại rau củ. Hai ngày đầu ăn cháo rau ngót, 2 ngày sau ăn cháo bắp cải và 3 ngày cuối ăn cháo rau cải.
Thực đơn ăn dặm cho bé 4 tháng rưỡi
Khi bé đã được 4 tháng rưỡi cũng có nghĩa là đã được 2 tuần ở tháng thứ 5, khẩu phần ăn dặm của bé cũng sẽ có sự thay đổi. Mẹ có thể nấu cháo kết hợp một số loại rau củ khác và có thể cho bé làm quen với một số thực phẩm chứa đạm như đậu hũ, củ cải, cá thịt trắng, khoai lang. Tuy nhiên, vì mới là tập ăn dặm nên cháo cho bé ăn vẫn cần phải loãng và chỉ nên ăn một bữa một ngày.
Nếu bé đã có dấu hiệu tiêu hóa tốt hơn, mẹ cũng có thể tăng độ thô món ăn cho bé lên một chút. Và ở thời điểm này, mẹ có thể thử một số món như cháo rau cải ngọt với đậu phụ non, cháo hoa quả, cháo đậu xanh với phô mai, cháo nghiền cà rốt với đậu hà lan hòa dashi, cháo củ cải trắng cùng bông cải xanh và sốt khoai tây, cháo bông cải xanh, cháo cải bó xôi với khoai lang trộn sữa, cháo đậu hà lan với khoai mỡ nghiền trộn sữa…
Bé 5 tháng
- Thực đơn ăn dặm truyền thống cho bé 5 tháng: cháo đậu phụ non nấu với rau cải thảo và đậu hà lan, cháo khoai lang với bí ngòi, cháo hạt sen với cà rốt, cháo hạt sen với bí ngòi, cháo khoai tây nấu với cà rốt, cháo đậu xanh với bí ngô, súp khoai lang tím cùng đậu đỏ, cháo đậu hà lan và củ cải trắng, cháo đậu xanh với bí đao.
- Thực đơn ăn dặm cho bé 5 tháng kiểu Nhật
Cũng giống với tháng thứ 4, trẻ được 5 tháng cũng sẽ bắt đầu ăn dặm với món cháo trắng nấu loãng. Phần cháo trắng ăn dặm này sẽ ăn suốt trong tuần đầu tiên và sẽ đổi sang tuần thứ 2. Với những ngày đầu tiên của tuần ăn cháo trắng (2 ngày), mẹ nên cho bé ăn tầm 5ml và tăng lên 10ml vào những ngày còn lại. Mỗi ngày bé chỉ nên ăn một bữa.
Sang đến tuần thứ 2, mẹ sẽ chuyển sang chế biến cháo rau củ cho bé. 3 ngày đầu, mẹ cho bé ăn cháo cà rốt với lượng cháo là 3 thìa và cà rốt là 1 thìa, ứng với tỷ lệ 3:1. Những ngày còn lại, cho bé ăn cháo rau cải với tỷ lệ là 3:1. Ở tuần ăn dặm thứ 3, mẹ có thể cho bé tập ăn đạm với 2 ngày đầu (ngày 15, 16) là ăn cháo bí đỏ đậu hũ, tỷ lệ 3:2:1. 2 ngày tiếp theo (ngày 17, 18), nấu cho bé món cháo rau cải cá thịt trắng, tỷ lệ 3:2:1. Đến ngày thứ 19, nấu cháo cà rốt cá thịt trắng, tỷ lệ 3:2:1. Ngày 20, đổi sang cháo củ cải cá thịt trắng, tỷ lệ 3:2:2. Ngày cuối cùng của tuần 3, ăn cháo khoai lang cá thịt trắng, tỷ lệ 3:3:3.
Cháo khoai lang với cá thịt trắng cho trẻ 5 tháng
Và tuần cuối cùng của tháng, mẹ có thể cho bé ăn dạng hỗn hợp để bé quen. Ngày 22, cháo rau cải cá thịt trắng (3:2:3). Ngày 23, cháo bí đỏ cá thịt trắng đậu hũ (3:1:1:1). Ngày 24, cháo rau cải củ cải cá thịt trắng (4:2:1:1). Ngày 25, cháo rau cải đậu hũ (3:2:1). Ngày 26, cháo khoai lang củ cải cá thịt trắng (3:3:1:1). Ngày 27, cháo rau cải cá thịt trắng (5:1:1). Ngày 28, 29, 30, cháo rau cải cá thịt trắng (5:4:1).
Thực đơn ăn dặm cho bé 5 tháng tăng cân
Tuy rằng thức ăn dặm cho trẻ luôn được thiết kế sao cho bé được cung cấp đầy đủ cả 4 dưỡng chất thiết yếu: tinh bột, chất đạm, chất béo và vitamin, khoáng chất. Nhưng vì mỗi cơ thể sẽ có khả năng hấp thụ và phát triển khác nhau nên sẽ có bé sẽ trở nên mập mạp, mũm mĩm sau khi ăn dặm nhưng cũng có trẻ không tăng cân được hoặc chỉ tăng rất ít và chậm.
Tuy nhiên, nếu mẹ muốn bé nhà mình có thể tăng cân được tốt hơn, mẹ có thể nấu thử những món giúp trẻ 5 tháng tăng cân: cháo rau củ với dashi và táo hấp ở bữa phụ, cháo bí ngòi vàng và nước lê, lê ép ở bữa phụ, cháo trứng ăn với bí ngòi xanh và trứng cùng bơ sữa mẹ ở bữa phụ, cháo rau củ với bí ngòi xanh và dưa hoàng kim yến mạch trong bữa phụ, cháo yến mạch ăn với dashi, rau dền và chuối sữa mẹ trong bữa phụ, cháo bí đỏ quinoa rắc phô mai và dưa lưới yến mạch hạt chia dùng trong bữa phụ…
Ngoài bữa ăn chính, mẹ có thể cho bé ăn lê ép vào bữa phụ
Thực đơn ăn dặm cho bé 5 tháng rưỡi
So với trẻ 4 tháng, 4 tháng rưỡi, hệ tiêu hóa của những trẻ 5 tháng, 5 tháng rưỡi đã có sự hoàn thiện hơn, có thể tiêu hóa được nhiều thức ăn mới lạ hơn. Do đó, mẹ nên tìm hiểu các cách chế biến và kết hợp thức ăn mới để tạo ra được nhiều món ngon cho bé hơn, bé sẽ siêng ăn, chóng lớn, cơ thể sẽ phát triển được tối ưu.
Để mẹ dễ dàng lựa chọn, chúng tôi đã đưa ra một số gợi ý như bí đỏ nghiền nát trộn với sữa ngoài hoặc bột ăn dặm, cà rốt nghiền nhuyễn trộn với sữa ngoài hoặc bột ăn dặm, bơ nghiền nhuyễn trộn với sữa ngoài hoặc bột ăn dặm, khoai lang trộn sữa ngoài hoặc bột ăn dặm, cải bó xôi trộn với khoai lang nghiền, cháo đậu xanh nấu nhuyễn với susu, cháo cà rốt với khoai tây nghiền, chuối nghiền nát trộn với sữa ngoài…
Kết luận
Với các mẫu thực đơn ăn dặm cho bé từ 3-4-5 tháng trên đây, mẹ có thể dễ dàng làm phong phú khẩu phần ăn dặm cho bé. Nhờ đó, bé sẽ tích cực ăn hơn và mẹ cũng biết được món nào bé thích và món nào bé không thích để điều chỉnh. Bé sẽ được nạp đủ các dưỡng chất để cơ thể cao lớn và khỏe mạnh hơn.
Xem thêm:
Thực Đơn Ăn Dặm Cho Bé 6-7 Tháng Chuẩn Viện Dinh Dưỡng
Nguồn tham khảo
- https://www.mummycooks.com/blogs/advice/weaning-recipes-4-6-months
- https://oeoe.vn/thuc-don-an-dam-kieu-nhat-cho-be-4-5-6-thang-giai-doan-dau-tien-trong-qua-trinh-an-dam.html
- http://megatest.vn/tre-3-thang-tuoi-an-dam-duoc-chua/
