Làm sao để dạy con đúng cách là điều mà nhiều mẹ còn đang băn khoăn bởi trẻ phát triển tốt hay xấu sẽ chịu ảnh hưởng không nhỏ từ cách mà cha mẹ giáo dục. Vì thế, để giúp các ông bố bà mẹ có thể dạy trẻ được hiệu quả, chúng tôi đã đưa ra một số phương pháp trong bài viết này.
Nuôi dạy con như thế nào là đúng cách?
Thế nào là dạy con đúng cách?
Đối với các bậc cha mẹ, họ luôn kỳ vọng con cái mình sau này có thể lớn lên giỏi giang, thành đạt, là một con người có ích. Tuy nhiên, để đạt được ước muốn này không phải là điều dễ dàng vì nó còn phụ thuộc nhiều vào cách nuôi dạy con. Mỗi gia đình thường có suy nghĩ và hiểu biết khác nhau nên cách dạy trẻ của từng nơi lại khác nhau. Nhiều cha mẹ nghĩ rằng sử dụng roi vọt, quát mắng hoặc để bé tự nhiên mà lớn lên cùng những đồ công nghệ như ipad, smartphone chính là cách dạy con đúng cách. Nhưng thực chất, những cách làm này là hoàn toàn sai lầm.
Chỉ cần bé phạm một lỗi rất nhỏ hoặc bị điểm thấp, ba mẹ đều sẵn sàng cầm roi vụt hoặc chửi bới, la mắng bé thậm tệ. Việc làm này đã góp phần tác động đến tâm lý của trẻ, khiến chúng trở nên căng thẳng, lo lắng, lo sợ, nhút nhát hơn. Không chỉ vậy, với việc để mặc bé tự nhiên làm những gì chúng muốn cũng gây nên những hậu quả mà sau này bố mẹ có muốn chỉnh sửa cũng không được. Chẳng hạn như việc chơi các trò chơi trên điện thoại quá nhiều sẽ gây ảnh hưởng đến trí óc cũng như thị lực của bé. Từ đó, bé còn có thể hình thành nên tính cách ngỗ ngược, bạo lực, không vâng lời. Vậy đâu mới là phương pháp dạy con đúng cách?
Đó chính là các cách dạy con từ khi chúng còn nhỏ để dưỡng thành thói quen. Trước khi bước chân vào lớp 1, trẻ căn bản đã có thể hiểu và nghe theo những gì người lớn nói và làm. Hơn nữa, giai đoạn này cũng là lúc thể chất, trí tuệ cũng như các cảm xúc của bé được hình thành rõ rệt và có nhiều chuyển biến nhất. Vì thế, mọi hoạt động dạy dỗ trong thời kỳ này để có ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành nên tính cách.
Chính vì thế, khi muốn xây dựng cho con biết cách tự giác, tuân thủ theo lịch trình, đúng giờ, đúng giấc cả lúc ăn, ngủ và giải trí, biết lễ phép, vâng lời, tư duy được tốt… mẹ cần phải cho bé ăn uống đầy đủ dinh dưỡng. Song song với việc này là nhẹ nhàng nói trẻ biết những việc nên làm và không nên làm như không thức khuya, ăn ngủ đúng giờ, trước khi ăn cần mời người lớn trước… Để trẻ có thể nhớ, mẹ hãy nhắc nhở cho đến khi bé đã có thể thực hiện chúng như một thói quen không thể thiếu. Thêm nữa, để bé được thoải mái và tiếp thu tốt hơn, bố mẹ không nên la mắng hay đánh trẻ dù bé chưa thể nhớ hay làm còn sai. Vì điều này phần nào có thể gây tác dụng ngược.
Dạy trẻ cách chào hỏi từ khi còn nhỏ
Đến khi bé lớn hơn, không chỉ có học hành trên trường mà ngay cả lúc ở nhà, bố mẹ cần quan tâm đến bé nhiều hơn và cũng là người tâm lý, hiểu những suy nghĩ của trẻ. Thay vì đánh đập, quát mắng, cha mẹ cần phải là một người bạn tâm sự với bé, giải thích những vấn đề thường gặp trong cuộc sống, đặc biệt là trong giai đoạn tuổi dậy thì. Bố mẹ cũng cần khen khi trẻ làm tốt để khích lệ bé và chỉ bảo tận tình khi trẻ làm sai. Bên cạnh đó, để trẻ được trải qua khoảng thời gian vui vẻ, bố mẹ cũng có thể cho trẻ tham gia nhiều hoạt động như bơi lội, thể thao. Không những bé có thể phát triển vận động, trí não mà luôn được vui tươi, thoải mái và tràn đầy tự tin.
Phương pháp nuôi dạy con đúng cách
Để nuôi dạy con đúng cách, cha mẹ nên áp dụng những phương pháp sau:
- Luôn tôn trọng với mong muốn, ý kiến của con
Mỗi con người đều có lòng tự trọng nhất định, ngay cả trẻ nhỏ cũng như vậy. Việc bị coi thường đều sẽ khiến bé khó chịu và gây nên những hành động ngỗ nghịch. Vì vậy, cha mẹ cần phải là người ở bên cạnh bầu bạn với trẻ, nói chuyện, chia sẻ với trẻ mọi suy nghĩ. Khi bé muốn nói lên ý kiến của mình, bố mẹ không nên quát tháo hay ngăn cản trẻ bày tỏ mà phải để bé thể hiện ra.
Nếu mẹ thấy bé đúng thì nên ủng hộ còn nếu chưa hợp lý thì nên giải thích cho bé hiểu một cách nhẹ nhàng. Làm như vậy, mối quan hệ giữa bố mẹ và con cái càng trở nên khắng khít và dễ cảm thông cho nhau hơn. Không chỉ vậy, với bạn bè ở trường bé cũng dễ dàng kết bạn và tạo được mối quan hệ tốt. Vì vậy, khi ba mẹ muốn trẻ tôn trọng mình thì bản thân bạn phải là người biết tôn trọng bé.
- Không áp đặt và dùng đến roi vọt
Với nhiều đứa trẻ hiện nay, việc ép buộc trẻ làm theo ý mình và đánh trẻ khi làm sai đều không có tác dụng hiệu quả. Cách làm này đều chỉ khiến bé rơi vào tình trạng trầm cảm, ít nói, nói dối nhiều hơn và dễ cáu gắt… Thay vì vậy, cha mẹ cần tìm hiểu những cách dạy trẻ nhẹ nhàng mà vẫn giúp trẻ trở nên ngoan ngoãn và vâng lời hơn.
- Nói rõ ràng những luật lệ và thống nhất ý kiến
Chắc chắn rằng ai cũng đều sẽ làm sai một vài điều gì đó. Con nít thì lại càng dễ phạm lỗi. Vì vẫn còn quá nhiều thứ mà trẻ chưa biết và được dạy. Cho nên, mỗi khi bé gây ra lỗi mẹ cần nhẹ nhàng, dùng lời nói để trẻ phân biệt đâu là đúng, đâu là sai, và giải thích cho trẻ hiểu tại sao làm thế là đúng, làm như thế là sai. Khi đó, trẻ mới xác định được rõ ràng để không tái phạm và cũng vì quá lo sợ mà không dám làm việc gì.
- Xây dựng mối liên kết chặt chẽ
Cách làm này vô cùng quan trọng và cần thiết trong việc giáo dục cũng như hiểu được tâm lý của trẻ. Để làm được điều này, cha mẹ cần phải nói chuyện với bé nhiều hơn, tâm sự hỏi han những việc hằng ngày của bé, cùng bé đọc truyện, sách báo hay xem những chương trình mà bé thích. Nhờ đó, bố mẹ sẽ hiểu được suy nghĩ của trẻ và bé cũng thoải mái chia sẻ mọi vấn đề với bạn.
Thường xuyên tâm sự với trẻ để hiểu được suy nghĩ, biết thông cảm và giúp mẹ hiểu bé hơn
- Cổ vũ bé
Những đứa trẻ vẫn còn trong giai đoạn khám phá và phát triển từng ngày nên mọi thứ xung quanh đều mới lạ. Để bé có thể phát triển được tư duy, việc trải nghiệm là một cách hiệu quả. Nhờ những trải nghiệm, bé sẽ hiểu hơn, tự tin hơn để đương đầu với những khó khăn, thử thách. Việc cấm đoán sẽ càng khiến bé trở nên nhút nhát, lo sợ và không thể giải quyết được những rắc rối, dù là nhỏ nhất.
- Biết tôn trọng những lợi ích chung
Các hoạt động theo nhóm, tập thể là điều không thể thiếu trong cuộc sống, nhất là khi đi học và đi làm. Việc dạy trẻ biết tôn trọng lợi ích trong tập thể không những giúp cho trẻ hòa đồng, biết yêu thương, nghĩ đến người khác mà còn biết tôn trọng mọi người xung quanh. Đây cũng chính là nhân tố giúp bé thành công sau này.
- Tích cực cho trẻ tham gia thể thao
Với các hoạt động thể dục, thể thao, trẻ sẽ rèn luyện được một cơ thể khỏe mạnh, nhanh nhạy. Thêm nữa, bé sẽ biết tuân thủ kỷ luật, quy tắc và có tính tự giác cao hơn.
- Khen thưởng đúng lúc
Không chỉ có răn đe, giáo dục mà chuyện khen thưởng khi bé làm tốt cũng rất cần thiết. Phương pháp khen đúng lúc sẽ giúp trẻ hiểu làm như vậy là đúng và cũng là tạo động lực để bé cố gắng hơn.
Cách nuôi dạy con ở các nước tiên tiến như thế nào?
Dạy con đúng cách của người Nhật
Nhật Bản từ lâu được biết đến là nơi của những con người lễ phép, lịch sự, cùng với đó là nền giáo dục tiên tiến. Những đứa trẻ tại đây đều được cha mẹ giáo dục theo một cách đặc biệt từ lúc còn rất nhỏ. Nhờ vậy, mọi trẻ em ở đây luôn tuân thủ quy củ, biết phép tắc và cũng không kém phần tự tin, táo bạo. Vậy bí quyết này là gì? Đó chính là:
- Khơi dậy nguồn cảm hứng và sự sáng tạo trong trẻ qua những câu chuyện cổ tích. Tạo cho trẻ sự liên tưởng từ những sự vật không tưởng cho đến thực tế như tấm thảm thần trong Aladin là chiếc máy bay hay vỗ tay, vung đũa thần là cửa mở như hệ thống cửa tự động…
- Luôn tâm lý, hiểu cho suy nghĩ của trẻ thay vì áp đặt, la mắng bởi càng quát mắng trẻ sẽ càng phát triển theo hướng tiêu cực
- Sử dụng những lời khen cụ thể như “con mẹ tự xúc cơm thật cừ” hoặc “ai gấp quần áo mà giỏi thế”. Việc khen một cách cụ thể công việc mà bé làm tốt sẽ càng tạo động lực để trẻ làm tốt hơn trong những lần sau. Nếu cha mẹ mà chỉ khen chung chung thì chỉ càng làm cho trẻ trở nên tự phụ.
- Với các cha mẹ Nhật, họ luôn quan niệm “tắt TV, bật ý tưởng” trong giáo dục con cái. Việc coi tivi quá nhiều sẽ gây phá vỡ phần đại não và tác động đến thùy não trước do dòng âm cực từ chiếc tivi và điều này sẽ khiến trẻ suy nghĩ kém hơn.
- Cho bé học chữ từ khi còn nhỏ vì thời điểm này trẻ rất dễ tiếp thu và thúc đẩy hoạt động ngôn ngữ cho trẻ
- Luôn kiên nhẫn giải thích và nói nhiều lần cùng một vấn đề. Với phương pháp này nó thường gây nhiều phiền toái và bực bội nhưng cha mẹ Nhật thì không như vậy. Với việc hỏi đi hỏi lại của trẻ, họ sẽ luôn kiên nhẫn nói lại nhiều lần đến khi trẻ đã nhớ và không còn hỏi nữa. Chính việc làm này đã giúp khắc sâu vấn đề trẻ thắc mắc vào trong đầu và nhớ lâu hơn.
- Đi kèm với phát triển trí tuệ, vận động cũng là điều mà nhiều cha mẹ Nhật chú trọng. Với họ, việc vận động hằng ngày như đi bộ hoặc đi công viên sẽ giúp trẻ rèn luyện thân thể, cơ thể khỏe mạnh hơn.
- Nhiều cha mẹ thường hay kỳ vọng vào con mình và sẽ thẳng tay la mắng, đánh đập khi chúng không làm tốt. Tuy nhiên, cách làm này không hề thu được kết quả tốt. Với cha mẹ Nhật, ai cũng đều có thể mắc sai lầm, càng chỉ trích càng khiến sự việc tệ hơn. Vì vậy, họ sẽ không la mắng khi trẻ làm sai.
Cha mẹ Nhật quan niệm rằng chỉ trích sẽ không giúp trẻ tốt hơn
- Cha mẹ Nhật luôn hướng trẻ tự tìm tòi, học hỏi. Điều này sẽ giúp cho trẻ dễ tiếp thu, tự biết cách xử lý tình huống cũng như học hỏi thêm được nhiều điều mới. Thí dụ như khi trẻ đã biết địa chỉ, trẻ sẽ tự tìm đường qua bản đồ hay dùng những loại từ điển nhỏ dễ tra cứu…
Dạy con đúng cách của người Do Thái
Ngoài nền giáo dục hiện đại của người Nhật, chúng ta cũng sẽ biến đến dạy con đúng cách của người Do Thái. Người Do Thái từ lâu đã nổi tiếng là dân tộc vô cùng thông minh. Dù số dân là không nhiều nhưng tỷ lệ nhận giải thưởng Nobel ở nước này là rất cao, đến 40%. Lý do để làm được như vậy chính là tự việc giáo dục trẻ từ khi còn nhỏ.
- Luôn tạo điều kiện để trẻ tự lập, tự làm mọi việc trong tầm khả năng.
- Luôn khích lệ tinh thần cố gắng của con
- Luôn đặt niềm tin vào con của mình
- Luôn khuyến khích trẻ vui chơi, học hỏi từ những khám phá ở thế giới bên ngoài
- Cho phép trẻ được bày bừa, vui chơi thoải mái để trẻ phát triển tư duy một cách tốt nhất
- Luôn động viên, cho phép trẻ được tự do khám phá
- Xây dựng cho trẻ sự tôn trọng với mọi người xung quanh
- Luôn để trẻ giải quyết những vấn đề cá nhân bằng sự nỗ lực mà không cần cha mẹ trợ giúp
- Dạy trẻ biết tự giác nhận sai khi gây ra lỗi
- Ghi nhận mọi nỗ lực, cố gắng của trẻ
Trẻ sẽ phát triển thế nào nếu nuôi dạy đúng cách?
Việc trẻ hình thành nên tính cách cùng cách hành xử hằng ngày đều do một phần cách dạy của cha mẹ. Do đó, nếu cha mẹ không làm gương, không giáo dục cho trẻ từ sớm, trẻ có thể sẽ khó nghe lời, hay quậy phá và không biết nghĩ đến người khác. Chính vì vậy, khi cha mẹ có cách dạy bảo đúng, trẻ sẽ ngoan ngoãn, biết suy nghĩ, tự lập hơn và biết tôn trọng người khác. Bên cạnh đó, tư duy và tâm lý của trẻ cũng phát triển tốt hơn, trẻ sẽ biết yêu thương và san sẻ với mọi người.
Kết luận
Trong những năm tháng đầu, sự dạy dỗ từ cha mẹ là vô cùng cần thiết vì nó có ảnh hưởng đến sự phát triển tính cách của bé. Nhưng không phải ai cũng hiểu và thực hiện được các phương pháp dạy con đúng cách. Vì vậy, cha mẹ cần tìm ra cách dạy phù hợp và hiệu quả không chỉ giúp phát triển trí tuệ và thể chất mà còn nuôi dưỡng tâm hồn vui vẻ, khỏe mạnh.
Xem thêm:
Vitamin D Có Vai Trò Thế Nào Đối Với Trẻ Sơ Sinh
Nguồn tham khảo
- https://kienthuc24h.vn/phuong-phap-nuoi-day-con-dung-cach.html
- https://camnanggiaoduc.com/8-nguyen-tac-nuoi-day-con-dung-cach-bo-me-nen-nam-long/
- https://www.ucg.org/the-good-news/10-practical-ways-to-teach-your-children-right-values
